Om dit mechanisme te begrijpen is het belangrijk dat je beseft dat de ademhaling autonoom (vanzelf) wordt aangestuurd. Je hoeft hier niet bij na te denken: tijdens het slapen gaat je ademhaling gewoon door en normaal gesproken gaat op een goede manier ademen vanzelf. Het ademhalingscentrum zorgt voor afstemming van de ademhaling op de behoefte van het lichaam. 

Het ademhalingscentrum staat onder invloed van stress en emoties.  Als je gespannen bent,  zucht je vaak. Bij schrik of spanning houd je de adem in. Als je van de schrik bekomen bent, slaak je een zucht van verlichting. Bij hevige stress, angst of ingrijpende emotionele gebeurtenissen wordt het ademcentrum geprikkeld en gaat je ademhaling zich ook (automatisch) versnellen en als het stressmoment voorbij is vertraagt de ademhaling zich weer automatisch. 

Je gaat vaak hoog ademhalen bij stress waardoor de nek- en halsspieren worden overbelast. Hierdoor kunnen er triggerpoints ontstaan in de halsspieren (scaleni) met als gevolg pijn en prikkelingen naar je armen. Bij langdurige, chronische stress raakt je lichaam aan deze toestand gewend en kan de ademhaling een eigen leven gaan leiden  en  went het ademhalingscentrum aan het lagere koolzuurgasgehalte dat bij een versnelde ademhaling hoort.  Het ademhalingscentrum raakt ontregeld en je kunt in de vicieuze cirkel van hyperventilatie terecht komen.

Wat veel mensen vergeten, en vooral sporters is dat te veel en zware buikspieroefeningen doen verhoogd de buikspanning wat een juiste ademhaling kan belemmeren.

Wat is een gezonde, normale manier van ademhalen?
Een gezonde manier van ademhaling verloopt voornamelijk via de buik. Het tempo in rust ligt tussen de 6 a 12 keer per minuut bij volwassenen. (bij kleine kinderen ligt dit hoger). De ademhaling verloopt moeiteloos en kost geen inspanning. Er wordt geen onnodige spierspanning op de nek en schouders gezet. De ademhaling verloopt vloeiend en er is geen sprake van zuchten of de adem vastzetten.