“De beste schoen is geen schoen” sluit nauw aan bij het idee van het versterken van het fasciale systeem. Het fasciale systeem, ook wel het alles verbindende systeem genoemd, is een uitgebreid netwerk van bindweefsel dat alle structuren in ons lichaam met elkaar verbindt. Het omhult spieren, botten, gewrichten, organen en zelfs onze zenuwbanen.

Het dragen van traditionele dikke, sterk gedempte schoenen kan ervoor zorgen dat onze voeten en het fasciale systeem in de voeten en onderbenen niet op een natuurlijke manier worden gestimuleerd. Het kan leiden tot zwakke voetspieren, een verminderde mobiliteit in de voeten en enkels en mogelijk zelfs spanningen in het fasciale systeem met als gevolg (onverklaarde)pijnklachten. Met (hard)lopen op minimalistische schoenen wordt er een beroep gedaan op het natuurlijke veersysteem van ons lichaam en de aanpassing aan de ondergrond. Het lichaam heeft de capaciteit om zich aan te passen en te trainen om impactkrachten op te vangen.

Barefoot lopen, of het dragen van minimalistisch schoeisel dat de natuurlijke beweging van de voeten nabootst, kan daarentegen helpen om het fasciale systeem te versterken. Door op blote voeten te lopen, of door schoenen te dragen die meer vrijheid en flexibiliteit bieden aan de voeten, worden de voetspieren en het bindweefselsysteem gestimuleerd, geactiveerd en versterkt.

Het versterken van het fasciale systeem kan vele voordelen hebben, waaronder een betere stabiliteit, een verbeterde balans en proprioceptie, en mogelijk zelfs een betere algehele lichaamshouding. Het kan ook helpen om bepaalde voet- en loopgerelateerde blessures te voorkomen. De voeten en benen worden gezonder; sterkere spieren een betere doorbloeding en (bijna) nooit meer koude voeten.

Het is echter belangrijk om op te merken dat de overgang naar barefoot lopen of minimalistisch schoeisel geleidelijk moet gebeuren. Mensen die gewend zijn aan dikke, sterk gedempte schoenen moeten hun voeten en bindweefselsysteem de tijd geven om zich aan te passen aan de nieuwe omstandigheden. Begin met korte periodes van blootsvoets lopen en bouw dit langzaam op naarmate je voeten sterker worden.

Het stimuleren van het fasciale systeem door middel van barefoot lopen of minimalistisch schoeisel is een benadering die de natuurlijke beweging en biomechanica van ons lichaam respecteert. Het kan een waardevolle aanvulling zijn op een gezonde levensstijl.

Onderzoek
Uit onderzoek (2017) blijkt ook dat het advies om hardloopschoenen na 322 tot 483 kilometer te vervangen niet gebaseerd is op feiten. In plaats van dat versleten schoenen de kans op blessures vergroten, blijkt het tegenovergestelde waar te zijn. Doordat de demping en correctie vanuit de schoenen afnemen, moet het lichaam zelf leren dempen en sturen, wat juist kan leiden tot een afname in blessures.

Corrigerende zolen worden nog steeds vaak geadviseerd, maar het onderzoek toont aan dat het aantal blessures niet is afgenomen sinds de introductie van loopschoenen en het gebruik van corrigerende zolen. Er zijn studies die positieve resultaten laten zien, maar het is moeilijk te bepalen of dit te danken is aan de zolen zelf of aan natuurlijk herstel. Bovendien kunnen corrigerende zolen nieuwe blessures veroorzaken door gedwongen veranderingen in het beweegpatroon.

Al met al blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat veel van de mythes en aannames over loopschoenen niet waar zijn. Speciale hardloopschoenen en corrigerende zolen zijn niet per se beter en gaan vaak langer mee dan wordt geadviseerd. Barefoot lopen kan voordelen hebben, maar een geleidelijke overgang en kracht- en stabiliteitstraining zijn belangrijk om blessures te voorkomen.